De aardappel is een bijzonder product. Waar ze in Frankrijk onder de groenten worden geschaard, zijn ze in Nederland al decennia onderdeel van de maaltijd, AVG. Aardappelen, groenten en vlees. Al is zijn populariteit in Europa met een slakkengang gegaan. De aardappel kan je op verschillende manieren bereiden. Er zijn vastkokende, middelmatig-vastkokende en kruimige aardappelrassen. De aardappel komt van de nachtschadefamilie: Solanaceae.
Een heel bekend aardappelras was Bintje. Dit aardappelras was veelzijdig, werd gebruikt voor patat (of friet), chips en was het aardappelras dat Nederland veelvuldig kocht. In de loop der jaren kreeg deze aardappel een slechte naam. Ze noemde hem gifpieper. Onder andere door de bestrijdingsmiddelen. Dan is vooral de vraag. Is dat niet met bijna alle – niet Biologische – rassen? Het lastige is dat populariteit, groei, winst, bestrijdingsmiddelen veelal hand in hand lijken te gaan. En waar de één bestrijdingsmiddelen noemt, noemt de ander het gewasbescherming. Ook dit is verbonden aan de politieke periode en de tijd waarin we zitten. Kijk ook eens op: Zaten aardappelen vroeger vol bestrijdingsmiddelen? Het verhaal van de gifpieper | KRO-NCRV
Andere risico’s bij aardappelen zijn ook veelvuldig genoemd. En dat is acrylamide. Dit is een stof dat kan ontstaan bij het verhitten van zetmeelrijke producten boven de 120 graden Celsius. Zetmeelrijk? Dat klopt. Dit kan dan net zo goed een boterham zijn die je roostert. Aardappelen bakt in een pan en frituurt.
Toepassing: De aardappel kun je koken, stomen, bakken, roosteren, grillen. En als ze dan gegaard zijn kun je ze direct eten, maar ook stampen, pureren en frituren. Veelzijdig is hij zeker.
Vastkokend zijn aardappelen die na het koken nog stevig blijven.
De middelmatig-vastkokende aardappel is veelzijdig en kan daarmee ook breed worden ingezet.
De kruimige aardappel wordt o.a. gebruikt voor de aardappelpuree, aardappelkoekjes en de stamppot.
Aardappelen hebben een laag vetgehalte van 0,1 tot 0,2 procent. Ze zijn rijk aan vitamine C, 15 mg per 100 mg en vitamine B1, B2 en K. 2 gram eiwit per 100 gram.
Smaakprofiel: Aangezien elk aardappelsoort een eigen identiteit heeft, zijn hieronder de verschillende soorten uitgewerkt op smaak:
Oorsprong: De oorsprong ligt in de Andes (Zuid-Amerika). Europa volgde pas in de 16e eeuw. Pas 2 eeuwen later werd de aardappel gemeengoed.
Herkomst: België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Italië, Spanje.
Latijnse naam: Solanum tuberosum (Eng. potato, Fr. pomme de terre, Dui. Kartoffel).
Hoogte: De plant kan 50 tot 100 cm hoog worden.
Bladeren: De plant heeft veerachtige bladeren. Er is een sterk bladsteel met daaraan kleine en grotere bladeren. Het blad kan wel 30 cm lang worden
Bloemen: Stervormige witte en paarse bloemen. Deze bloemen zorgen niet voor de aardappel. Deze groeit namelijk onder de grond. Het is immers een knol.
Beschikbaarheid: Vers, als aardappelzetmeel, diepvries (als frites of bewerkt product), voorgekookt koelvers.
Alternatieven: (Rode) bataat, Japanse kliswortel, Taroknollen, Schorseneer, Aardpeer (topinamboer), rijst, pasta, mie, mihoen, noodles.
Aangezien elk aardappelsoort een eigen identiteit heeft, zijn hieronder de verschillende soorten uitgewerkt op smaak.
Sieglinde: Vastkokend ras met geel kruim.
Spunta: Vastkokend ras.
Bamberger Hornle: Vastkokend ras met geel kruim.
Désirée: Vastkokend ras, geschikt voor friet (of patat).
Red duke of york: Vastkokend ras met geel kruim, rode schil.
Maja: Vastkokend ras, geel met ruwe schil.
Pink fir apple: Vastkokend ras met geel kruim, roze schil.
Diamant: Vastkokend ras.
Nicola: Vastkokend met geel kruim, aardappelsalades.
Granola: Middelmatig-vastkokend ras.
Deense aspergeaardappel: Vastkokend ras met geel kruim.
Quarta: Vastkokend, sterk van smaak.
Red King Edward VII: Kruimig ras met wit kruim.
Violette noir: Truffelaardappel, opvallend paars kleur.
Roseval: Vastkokend ras met rozegeel kruim.
Ukama: Vastkokend ras, zachte schil.
Bintje: Kruimig ras. Goed voor friet (of patat).
Primura: Vastkokend ras.
Likaria: Kruimig ras, Duitsland DDR.
Chugauas: Vastkokend ras, rode schil.
Linda: Vastkokend ras met geel kruim.
Marabel: Vastkokend ras met geel kruim.
Purace: Kruimig ras, voor puree.
La Ratte: Vastkokend ras, Frankrijk, lang van vorm.
Baronesse: Middelmatig-vastkokend ras met geel kruim, lichtgekleurde schil.
Grenailles: Frans kleinste aardappel soort.
Arinda: Rond ovaal Italie, vastkokend ras, licht gekleurd kruim.
Bronnen en verwijzingen: Teubner, C. (2009) Food. Kro-Ncrv. (2023, 4 juli). Zaten aardappelen vroeger vol bestrijdingsmiddelen? Het verhaal van de gifpieper. KRO-NCRV. https://kro-ncrv.nl/onze-boerderij-in-europa-de-aardappel-de-nederlandse-gifpieper. Voedingscentrum. (z.d.). Hoelang kun je aardappelen, rauw bewaren? https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-bewaren/hoe-lang-kan-ik-bewaren/aardappelen-rauw.aspx. Novio Design, Ton Haex. (z.d.-b). Flora van Nederland: Aardappel – Solanum tuberosum. https://www.floravannederland.nl/planten/aardappel.